TOKAT’TA ALTERNATİF TARIM ÜRÜNÜ OLARAK LAVANTA YETİŞTİRİCİLİĞİNE UYGUN SAHALARIN ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ İLE BELİRLENMESİ

Primer faaliyetler arasında yer alan tarım, Dünya’nın en eski ve insan hayatı için en önemli üretim aracıdır. Bu üretimin şekillenmesinde uygun iklim koşulları, verimli tarım arazileri ve su kaynakları etkin rol oynar. Karadeniz Bölgesi’nden İç Anadolu Bölgesi’ne geçiş kuşağında yer alan Tokat, zengin bir hidrografya ağına ve verimli tarım arazilerine sahiptir. Mevcut potansiyeline rağmen tarım arazilerinde sulama imkânlarının yeterince geliştirilememesi, tarımsal üretimden alınan verimi düşürürken, kuru tarım alanlarında yapılan münavebeli ekim ve nadas uygulaması da her yıl yüzlerce dönüm arazinin tarım dışı bırakılmasına neden olur. Kuru tarım alanlarında üretimin devamlılığını sağlamak adına, yörenin ekolojik isteklerine uygun yeni ürünlerin yetiştirilmesi gerekir. Bu çalışmada toprak seçiciliğinin az olmasının yanında geniş kullanım alanlarına sahip ve ekonomik getirisi yüksek bir bitki olan lavantanın, alternatif bir tarımsal ürün olarak Tokat tarımına kazandırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda lavanta bitkisinin ekolojik isteklerinin yörenin ekolojik koşullarına uygunluğu incelenmiştir. İncelemede kullanılan parametrelere ait veri tabanı ile katman haritaları oluşturulurken coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ve analitik hiyerarşi süreci (AHS) analiz metodundan faydalanılmıştır. Analiz sonucunda kuru tarım yapılan alanların %29’luk kısmının lavanta yetiştiriciliğine uygun olduğu tespit edilmiştir. Bu sahalarda halihazırda üretilen buğday ve arpa gibi ürünlerin yerine çok yıllık bir bitki olan lavantanın tercih edilmesi nadaslı tarımı büyük oranda ortadan kaldırırken, sürdürülebilir kırsal kalkınmaya da katkı sağlayacaktır.