Tiến hóa các hệ thống cồn cát và vai trò của chúng đối với lịch sử bồi tụ châu thổ sông mekong trong holocen muộn

Hệ thống cồn cát trên đồng bằng sông Mekong đóng vai trò là các mốc đánh dấu quá trình phát triển của châu thổ về phía biển từ hơn 5.000 năm trở lại đây. Các thế hệ giồng cát chính là dấu ấn các thế hệ đường bờ cổ trong quá trình châu thổ bồi tụ. Trên đồng bằng châu thổ sông Mekong ghi nhận năm thế hệ cồn cát với tuổi tương ứng 5.000 năm, 2.500 năm, 1.000 năm, 500 năm và thế hệ cồn cát đang hình thành tại đường bờ hiện đại. Càng về phía biển tuổi các cồn cát càng trẻ. Hiện nay, tại khu vực tiền châu thổ đang hình thành một hệ thống cồn ngầm trước cửa sông, các cồn ngầm phân bố về phía nam và đông nam của các cửa sông. Các tính toán dựa trên tuổi tuyệt đối các thế hệ cồn cát cổ cho phép dự đoán trong 200 năm tới các cồn cát ngầm này sẽ nổi cao và được nối với đất liền ở độ cao 5m như các cồn cát hiện tại. Lúc đó, châu thổ sông Mekong lại bước sang giai đoạn bồi tụ mạnh mẽ và tiền châu thổ hiện tại sẽ biến thành đồng bằng châu thổ thấp. Tuy nhiên, tốc độ bồi tụ bờ biển đang giảm dần theo thời gian có thể do nguyên nhân như việc xây dựng đập thủy điện [1, 2] ở các dòng chính thượng nguồn sông Mekong và khai thác cát lòng sông đang gây suy giảm trầm trọng nguồn trầm tích sông Mekong mang ra biển [3, 4].